Nestabilnost ramena

Rameni obruč složeni je sklop sastavljen od 4 kosti koje se međusobno uzglobljuju (lopatice, nadlaktične kosti, ključne kosti i prsne kosti) i koji ima niz ligamentarnih i mišićno-tetivnih struktura koje mu pružaju funkcionalnost te pasivnu i aktivnu stabilnost u izvođenju pokreta. Rameni zglob, zglob lopatice i nadlaktične kosti, articulatio glenohumeralis, jedan je od najkompleksnijih na ljudskom tijelu te kao kuglasti zglob ima iznimno veliki opseg pokreta. Građen je tako da glava nadlaktične kosti (humerus) ulazi u udubljenu zglobnu površinu ili glenoid lopatične kosti te je cijeli zglob okružen zglobnom čahurom, a njegova se površina povećava sa širokim labrumom, hrskavičnim tkivom koje obrubljuje zglobnu čahuru i dodatno učvršćuje zglob. Ligamenti glenohumeralnog zgloba pasivni su stabilizatori zajedno sa samom zglobnom čahurom i labrumom, a mišići rotatorne manžete te nadlaktice su aktivni stabilizatori ramena (m. subscapularis, m. teres minor, m. supraspinatus, m. infraspinatus, m. deltoideus, etc).

Nestabilnost ramena definira se kao labavost glenohumeralnog zgloba karakterizirana dislokacijom toga zgloba koja može nastati kontaktno, a u nekim kroničnim slučajevima do nje može doći i nekontaktno, prilikom izvedbe pokreta u ramenom zglobu. Glava humerusa, nadlaktične kosti, ima previše prostora unutra zglobne čahure te se pomiče, labava je i može djelomično ili potpuno izaći iz čahure. Uzrok su labavi, tj. oslabljeni ligamenti koji ne stabiliziraju kost te dolazi do njenog išćašenja ili dislokacije. Išćašenje kosti može biti djelomično (subluksacija) ili potpuno (luksacija). Najčešći uzroci nestabilnosti ramenog zgloba su traume, tj. padovi na rame, ispruženu ruku ili lakat, udarci u rame prilikom kojih se zglobna čahura, labrum i ligamenti istežu te dolazi do gubitka stabilnosti zglobne čašice. Nestabilnost ramena može nastati i zbog oštećenja pasivnih stabilizatora zgloba akumulacijom mikrooštećenja i preopterećivanjem te s vremenom čahura postaje nestabilna.

Vrste nestabilnosti ramena:

 ·         Prema stupnju – subluksacije i luksacije

 ·         Prema uzroku – traumatske i netraumatske (voljna, nevoljna)

 ·         Prema učestalosti – akutna, kronična, fiksna

 ·         Prema smjeru – prednja (TUBS), stražnja, višesmjerna (AMBRII)

Simptomi koji se javljaju su intenzivna bol, nemogućnost pomicanja ruke ili izvedbe bilo kojeg pokreta, spljoštenost ili izbočenost ramena ovisno o smjeru i stupnju išćašenja, otečenost zgloba. Može doći do pojave habitualne, ponavljajuće nestabilnosti gdje rame iskače u različitim situacijama u svakodnevnim aktivnostima nevezano za neku sportsku aktivnost.

Tretiranje nestabilnosti ramena može imati konzervativni, neoperativni tok ili se mmože liječiti operativno. Pristup liječenju ovisi o stupnju i težini išćašenja i mogućih oštećenja u ramenom zglobu. Kod akutne faze terapije cilj je smanjiti bolove i otečenost zgloba primjenom RICE metode (rest, ice, compression, elevation). Kasnije se u funkcionlanoj fazi radi na jačanju i učvršćivanju aktivnih (mišići rotatorne manžete, nadlaktice, vrata, prsiju, gornjeg dijela leđa) i pasivnih stabilizatora glenohumeralnog zgloba. Kod operativnog pristupa glenohumeralni zglob, odnosno čahura zgloba se artroskopskim pristupom stabilizira primjenom sidra (metalno ili resportivno) koje čahuru i labrum fiksira uz glavu nadlaktične kosti na mjestu nestabilnosti. Važno je da se stabilizatori zgloba učvrste pravilno i vrate u punu funkcionalnost kako bi se zglob osigurao od mogunosti rekurencije, tj. ponovnog iskakanja ramena koje je čest slučaj kod ovakve ozljede kada se ona ne tretira pravilno. Oporavak i povratak svakodnevnim aktivnostima nakon ove ozljede traje 4-6 mjeseci ovisno o stupnju i težini nestabilnosti ramena.